Poziom zamożności społeczeństwa wzrasta. Z tego względu coraz więcej osób decyduje się na zatrudnienie niani, opiekuna osoby starszej czy ogrodnika. Niestety w Polsce wciąż brakuje fachowców. Alternatywą jest skorzystanie z usług osób zza wschodniej granicy, które chętnie podejmują pracę w gospodarstwach domowych. Jak wygląda zatrudnienie cudzoziemca przez osobę fizyczną? Można to zrobić na dwa sposoby.
Oświadczenie o powierzeniu pracy
Zatrudnianie cudzoziemców na podstawie oświadczenia jest możliwe tylko wtedy, jeśli pracownik będzie wykonywał pracę maksymalnie przez 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy. To niesie ze sobą znacznie mniej formalności niż uzyskanie zezwolenia. Sprawdzi się szczególnie wśród osób, które po raz pierwszy zatrudniają osobę zza granicy.
Jak wygląda cały proces? Osoba fizyczna, będąca pracodawcą, składa w urzędzie pracy oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi. Obecnie dokumenty dostarcza się przez portal praca.gov.pl ze względu na sytuację epidemiologiczną. Wraz ze złożeniem oświadczenia należy wnieść opłatę w wysokości 30 zł. O uzyskaniu wpisu do ewidencji urząd poinformuje elektronicznie. Dokument powinien także zostać przekazany cudzoziemcowi.
Wpis do ewidencji załatwiony. Co dalej? Przed pracodawcą piętrzą się kolejne formalności. I to zarówno w przypadku zatrudnienia cudzoziemca, jak i niepodjęcia przez niego pracy. Jeśli:
- cudzoziemiec podejmie pracę, wówczas pracodawca zobowiązany jest do poinformowania urzędu pracy na piśmie o tym fakcie najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy;
- cudzoziemiec nie podejmie pracy, wówczas pracodawca zobowiązany jest do poinformowania urzędu pracy na piśmie o tym fakcie maksymalnie w ciągu 7 dni od daty planowanego rozpoczęcia pracy, która została zapisana w oświadczeniu.
Zezwolenie na pracę
Zatrudnianie cudzoziemców na podstawie zezwolenia na pracę wymaga znacznie więcej cierpliwości. Z tego względu zdecydowana większość osób fizycznych, zatrudniająca osoby zza wschodniej granicy, decyduje się na pierwszą formę. Jeśli jednak stosunek pracy ma trwać dłużej niż 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy, wówczas uzyskanie takiego zezwolenia jest niezbędne.
Zatrudnienie cudzoziemca na podstawie zezwolenia na pracę zazwyczaj składa się z dwóch etapów:
- uzyskanie przyrzeczenia wydania zezwolenia – na tej podstawie cudzoziemiec może starać się o wydanie dokumentów niezbędnych do legalnego pobytu w Polsce, np. wizy czy zezwolenia na zamieszkanie;
- uzyskanie zezwolenia na wykonywanie pracy – dopiero na tej podstawie cudzoziemiec może podjąć pracę.
Etap pierwszy może zostać pominięty w sytuacji, gdy cudzoziemiec ma dokumenty zezwalające na legalny pobyt oraz pracę na terytorium Polski.
To nie koniec formalności
Niestety uzyskanie niezbędnych wpisów i zezwoleń to tylko wierzchołek góry lodowej. Teraz czekają formalności związane z ZUS-em i urzędem skarbowym. Pracodawca, będący osobą fizyczną, jest zobowiązany zgłosić cudzoziemca do ZUS-u w ciągu 7 dni od rozpoczęcia pracy, a następnie każdego miesiąca opłacać należne składki. Jeśli osoba zza granicy zostanie zatrudniona na podstawie umowy o pracę, wówczas konieczne będzie także odprowadzanie zaliczki na podatek dochodowy do urzędu skarbowego.
Dlaczego nie warto zatrudniać na czarno?
Pracodawca, będący osobą fizyczną, nie musi obawiać się kontroli inspektora pracy, ponieważ zajmuje się on tylko sprawdzaniem legalności zatrudnienia wśród przedsiębiorców. Zatrudniając cudzoziemca na czarno, nie można jednak spać spokojnie. Któregoś dnia do drzwi może zapukać Służba Celna lub Straż Graniczna. To natomiast skończy się grzywną, wnioskiem o ustalenie istnienia stosunku pracy oraz nieprzyjemnościami ze strony ZUS-u i urzędu skarbowego.
Choć proces legalnego zatrudnienia cudzoziemca przez osobę fizyczną może być skomplikowany, zdecydowanie nie warto go pomijać. Problemy natury formalnej i prawnej zdecydowanie lepiej powierzyć profesjonalistom niż udawać, że nie istnieją. Legalne zatrudnianie cudzoziemców pozwoli spać spokojnie bez obaw o nieprzyjemne spotkanie ze Strażą Graniczną.